 |
นโบายการศึกษาฟรี 15 ปี เป็นการเริ่มต้นที่ดี แต่ก็ยังมีปัญหาค้างคา อยู่ในระบบการศึกษาอีกมาก เช่น
ปัญหา เด็ก อ่านหนังสือไ่ม่ออก บวกเลขไม่เป็น ซึ่งไม่ใช่ปัญหาเล็ก ๆ เลย เพราะถ้า เด็กอ่านหนังสือไ่ม่ออก บวกเลขไม่เป็น แล้ว การเริ่มต้นทางการศึกษา สดุดลงทันที
ปัญหาการเรียนการสอน…
เรา มุ่งแต่ผลิต ครูผู้สอน แต่เราไม่สนใจ ผลิต ครูฝึกเลย… เราต้องย้อนไปดูปัญหาของเด็ก ว่าเขาต้องการ ครูผู้สอน หรือว่า ครูฝึก |
| |
ใน พระไตรปิฏก กล่าวไว้ว่า “บัณฑิต คือ ผู้ฝึกตน” ฉายาของ พระพุทธเจ้า นั้นคือ “ผู้ฝึกบุรุษ” นั่นหมายความว่า การศึกษา มาแต่โบราณนั้น เน้นการฝึกฝนตนเองและในพระไตรปิฏก จะเน้นการพูดถึง ปัญญา เป็นหลัก
ความรู้ ที่เราเรียนรู้กัน ในปัจจุบัน ต่างกับคำว่า ปัญญา ในพุทธศาสนา อย่างไร..?
Albert Einstein เคยพูดไว้ว่า
” Imagination is more important than knowledge.” เคยได้ยินมาว่า ” คนที่ฉลาด จะมีความสามารถ คิดเป็นภาพได้ “แล้วคนที่ฉลาดกว่านั้นอีก มีมั๊ย..? คนที่ฉลาดกว่านั้น อาจมีความสามารถ “คิดเป็นภาพเคลื่อนไหวได้” ในศาสนาพุทธ เรียกว่า “ความสามารถในการมองห็น” การทำความเข้าใจ ความแตกต่าง ระหว่าง ความรู้ และ ปัญญา นั้น อาจต้องดูที่ พัฒนาการอาจเป็นไปได้ว่า ความรู้ ต้องมีพัฒนาการหลายขั้นตอน กว่าจะเป็น ปัญญา
พัฒนาการขั้นที่ 1 ความรู้ เกิดจากการจดจำด้วย ภาพนิ่ง เช่น เด็กเห็น ข้าว แล้วเราบอกเด็กว่า นั่นคือ ข้าว เด็กจะจดจำเป็น ภาพนิ่ง
พัฒนาการขั้นที่ 2 ความเข้าใจ เกิดจากการจดจำเป็น ภาพเคลื่อนไหว เช่น เราสอนให้เด็กมีความรู้ว่า การหุงข้าว ต้องทำอย่างไร เด็กต้องจดจำ เป็นภาพนิ่งหลายภาพ ทำให้การจดจำทำได้ยาก และจะลืมง่าย แต่ถ้าเด็กลองปฎิบัติ โดยทำการหุงข้าวด้วยตัวเอง เด็กจะจดจำเป็นภาพเคลื่อนไหว ซึ่งก็คือ ความเข้าใจนั่นเอง พูดได้ว่า ความเข้าใจ เกิดจากการปฎิบัติ หรือ การฝึกฝนตนเอง
พัฒนาการขั้นที่ 3 ความชำนาญ เกิดจาก ประสบการณ์ จะทำให้ การจดจำ ภาพเคลื่อนไหวมี ระเบียบวินัย เช่น การที่เด็กเคยหุงข้าว เพียงครั้งเดียว เด็กอาจมีความเข้าใจ แต่ข้าว ต่างชนิด ต้องหุงแตกต่างกัน การใช้ไฟร้อนมากร้อนน้อย จะมีผลอย่างไรประสบการณ์ จะช่วยจัดระเบียบวินัย ของการจดจำ ที่เป็นภาพเคลื่อนไหว
พัฒนาการขั้นที่ 4 ความเป็นครู เกิดจากแยกแยะรายละเอียด ในภาพนิ่งและ การเรียงขั้นตอน ในภาพเคลื่อนไหวการที่เด็ก มีความรู้ ความเข้าใจ และมีความชำนาญแล้ว จะสอนคนอื่น ให้มีความรู้ ความเข้าใจได้นั้น จะต้องสามารถแยกแยะรายละเอียด ของข้าวที่ต่างชนิดกัน วิธีการสังเกตุจะต้องสามารถแยกแยะรายละเอียด ของไฟที่ใช้แตกต่างกัน ก็จะใช้เวลาต่างกัน
การเรียงขั้นตอนที่ดี จึงจะสามารถ ถ่ายทอดความรู้ และฝึกฝนคนอื่นได้
พัฒนาการขั้นที่ 5 ปัญญา เกิดจากพัฒนาการของ ความรู้ ความเข้าใจ ประสบการณ์ และความเป็นครูถ่ายทอดผ่านกาลเวลา จากคนรุ่นหนึ่ง ไปยังอีกรุ่นต่อ ๆ ไปได้ หลายร้อย หลายพันปี เป็นความรู้ ความเข้าใจ ที่ไม่ขึ้นกับกาลเวลา (อกาลิโก) เช่น ปรัชญา สุภาษิต นิทาน ประเพณี และวัฒนธรรม
นั่นหมายความว่า ความรู้ที่เกิดจาการท่องจำนั้น ยังไม่มีพัฒนาการ แล้วเรายังจะสอนเด็ก ให้ท่องจำอีกหรือ..? |
